اینکوترمز مخفف «شرایط بازرگانی بین‌الملل» است که از طریق اتاق بازرگانی بین‌الملل (ICC) تصویب و منتشر می‌شود. این چارچوب درواقع یک قالب حقوقی یا قانونی نیست، انواع قرارداد اینکوترمز چارچوب تجاری است برای آسان‌سازی مبادله کالا در فروش بین دو یا چند کشور. در این دسته‌بندی، شرایط و مسئولیت‌های خریدار و فروشنده در معامله فروش شفاف می‌شود که از اختلاف و تعارض‌های بعدی اجتناب شود. اولین دسته‌بندی اینکوترمز در سال 1936 ارائه شد و از آن زمان در شش نسخه رسمی این چارچوب حقوقی بروز رسانی شده است. جدیدترین نسخه رسمی در سال 2010 عرضه‌شده است. (آخرین نسخه غیررسمی 2020 معرفی‌شده است)
درواقع اینکوترمز زبان مشترک تجاری است که شرایط حمل، ریسک‌های جابجایی و بیمه، محل مبادله، شرایط پرداخت و اعتبار اسنادی و هزینه‌های گمرک شفاف می‌کند. با این زبان مشترک است که قرارداد فروش برای مبادله کالا امکان‌پذیر می‌شود اما این شرایط بایستی به‌وسیله یک قرارداد حقوقی ضمانت اجرایی به دست آورد.
انواع قرارداد اینکوترمز 13 نوع روش مبادله را شرح می‌دهد که در غالب 4 دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند. در این مقاله ما تنها به بررسی عمومی دسته‌بندی‌ها می‌پردازیم. برای بررسی دقیق‌تر به اینکوترمز چیست؟ آشنایی با اصطلاحات پرکاربرد در این حوزه منحصربه‌فرد مراجعه کنید.
گروه E
این گروه اینکوترمز تنها یک زیرمجموعه (EXW) دارد. در این گروه بیشترین مسئولیت با خریدار است و فروشنده فقط وظیفه دارد کالا را در نقطه مشخص‌شده داخل کشور خودش تحویل خریدار دهد. همه مسئولیت‌های حمل و بیمه و گمرک کشور صادرکننده نیز بر عهده خریدار است.
گروه F
در این گروه اینکوترمز که شامل سه زیرمجموعه (FCA-FAS-FOB) است، بیشتر هزینه حمل کالا با خریدار خواهد بود. فروشنده وظیفه دارد محصولات را در نقطه‌ای داخل کشور خودش (یا در کنار کشتی) تحویل دهد و هزینه بیمه جابجایی نیز با خریدار خواهد بود. (FAS و FOB تنها در حمل دریایی قابل‌استفاده هستند)
گروه C
در این گروه اینکوترمز که شامل چهار زیرمجموعه (CFR-CIF-CPT-CIP) است، بیشتر هزینه حمل کالا با فروشنده خواهد بود. فروشنده بسته به اینکه چه شرایطی را قبول کرده باشد، هزینه‌های جابجایی و بیمه محصولات را تا محل مورد توافق بر عهده می‌گیرد. گزینه‌های CIF و CIP بیمه جابجایی را به فروشنده ارجاع خواهد داد و دو گزینه دیگر بیمه را به خریدار مرتبط می‌کنند. (CFR و CIF تنها در حمل دریایی قابل‌استفاده هستند)
گروه D
در این گروه اینکوترمز که شامل پنج زیرمجموعه (DAF-DES-DEQ-DDU-DDP) است، فروشنده تمام هزینه‌ها و ریسک ارسال محصولات به کشور مقصد را بر عهده می‌گیرد. بیمه جابجایی محصولات نیز بر عهده فروشنده خواهد بود. این گروه برای خریدار کمترین مسئولیت و برای فروشنده بیشترین مسئولیت را ایجاد خواهد کرد.
سخن پایانی
هر مجموعه تجاری که مبادلات کالا بین کشورها انجام می‌دهد باید مشاوری در زمینه انواع قرارداد اینکوترمز داشته باشد چراکه تغییری کوچک در شرایط، باعث ایجاد هزینه‌های اضافی خواهد شد. برای مثال تنها با تغییر یک حرف ممکن است هزینه بیمه محصولات به یک‌طرف معامله تحمیل گردد که فقط همین مورد باعث بروز درگیری سنگین حقوقی خواهد شد. در این مورد الزاماً از آخرین نسخه رسمی اینکوترمز که مستقیماً توسط ICC ارائه‌شده استفاده شود. با اینکه از سال 2000 تغییر جدی در شرایط اینکوترمز به چشم نمی‌خورد اما حتماً در نوشتن قرارداد فروش، بین خریدار و فروشنده از یک نسخه واحد استفاده شود که احتمال اختلاف به کمترین حد ممکن برسد.
